18.10.12

Trần Quốc Việt - Ngày mai bắt đầu từ bây giờ

Cách đây độ 130 năm triết gia Đức Friedrich Nietzsche nhận xét như sau về nhà nước:

"Nhà nước là con quái vật lạnh lùng nhất trong tất cả những con quái vật lạnh lùng. Nó nói láo một cách cũng lạnh lùng; và lời nói láo này tuôn ra từ miệng nó: "Ta, nhà nước, là nhân dân." Đó là lời nói láo!... Nó mở miệng ra là nói láo - những gì nó có đều do ăn cướp. Mọi thứ về nó đều giả dối... ngay cả ruột gan của nó cũng giả dối."(1)

Lời trên có thể được dùng để nói lên bản chất của chế độ cộng sản Việt Nam hiện nay.

Nhưng nếu chúng ta trách chế độ thì chúng ta cũng nên trách lại mình.

Chúng ta có thật sự muốn hưởng tự do và dân chủ như đa số nhân dân các nước khác trên thế giới? Nếu chúng ta, vì lý do nào đó, không muốn thì chúng ta không nên trách chế độ mà phải học cách sống chung với nó và chấp nhận nó như chấp nhận chiếc bóng định mệnh không may hắt lên đời mình và đời các thế hệ con cháu.

Còn nếu chúng ta muốn thì câu trả lời còn phụ thuộc vào sự tha thiết và nồng cháy của ước muốn ấy. Nếu chúng ta ước muốn tự do và dân chủ như ước muốn hạnh phúc và giàu sang thì chúng ta không nên trách chế độ khi chế độ không ban rót tự do và dân chủ trong mơ ấy. Không ai có thể phân phát hạnh phúc và giàu sang đồng đều cho mọi cá nhân. Nhưng nếu chúng ta muốn tự do và dân chủ một cách nồng cháy mãnh liệt thì chúng ta có hy vọng thấy niềm mơ ước căn bản ấy thành sự thật. Ngày mà trong lòng mỗi người trong chúng ta dậy lên niềm ước mơ cháy bỏng ấy là ngày chế độ độc tài bắt đầu cáo chung vĩnh viễn.

Và, xét cho cùng, cội nguồn của tự do và dân chủ chính là nhân phẩm. Cho nên nhân phẩm chính là mục tiêu cuối cùng cho mọi cuộc cách mạng chân chính. Từ đây câu hỏi là chúng ta có quý nhân phẩm của mình hay không.

Nhờ nhân phẩm mà chúng ta cao hơn các loài vật khác, nhưng đa số chúng ta chọn cách sống dưới ách của sự nô lệ tự nguyện để được yên thân. Nhân phẩm theo đấy co giãn thích nghi theo hoàn cảnh: nhân phẩm chúng ta cao ngất trong gia đình hay bên chén rượu nhưng xẹp rất nhanh khi ta bước vào cửa công và chẳng còn gì hết khi chúng ta oằn mình dưới làn roi và cơn mưa đấm đá trong đồn công an.

Cho nên bước đầu tiên trên con đường trở lại làm người là chúng ta phải nhận thức tất cả mọi người đều có nhân phẩm tạo hóa đã ban cho. Bước thứ hai là chúng ta phải học yêu tự do và dân chủ. Bước thứ ba là chúng ta phải có can đảm để thay đổi số phận mình và con cháu, một số phận mà về cơ bản chế độ đã an bài nếu chúng ta không làm gì cả.

Con đường này không ai có thể đi thay cho chúng ta. Thiểu số can đảm không thể tạo ra con đường này. Họ chỉ phác thảo ra con đường ấy trên bản đồ số phận chung nhưng trả giá nó bằng những năm tù đầy riêng. Phải cần hàng triệu, hàng triệu bước chân khác đi lại để tạo ra con đường tương lai như mong muốn cho mình và cho dân tộc.

Ước mơ cháy bỏng sẽ biến điều không có thành có. Vô cảm và nô lệ tự nguyện sẽ đóng dấu lên số phận tương lai mà chính là sự nối dài của hiện tại càng lúc càng không thể chấp nhận này.

Ngày mai bắt đầu từ bây giờ và tương lai bắt đầu từ những ước mơ.
 
 
(1) Friedrich Nietzsche, Thus Spoke Zarathustra, Penguin Books, 1978, bản dịch tiếng Anh của Walter Kaufmann, trang 48-49